جرثقیل سقفی با نام لاتین Over Haed Crain دستگاهی است که معمولا در داخل سالن و زیر سقف سالنهای مسقف نصب می گردد . و هر جرثقیل سقفی در ازای اجزا و قطعاتی را شامل می شود که در زیر به جهت آشنایی و تشریح آن می پردازیم .
جرثقیل سقفی تشکیل شده است از یک یا دو عدد پل و دو عدد راهبر و یک یا دو عدد وینچ و یا بالابر و تیرحمال و ریل چهار پهلو .
پل جرثقیل که سازه ای ساخته شده از ورق بصورت باکس که داخل این باکس نبشی و ورقهای به فاصله مشخص تعبیه و نصب و جوشکاری می گردد تا زیر بارهای سنگین بتواند مقاومت پل را بیشتر کند و معمولا در تناژهای پایین و کمتر از ۱۰ تا ۱۵ تن با دهانه های کمتر از ۵ متر از یک یک عدد پل جهت جابجایی استفاده می شود . و در تناژهای بالا از ۲ عدد که ساخته شده از آهن ورق می باشد استفاده می گردد .
هر پل جرثقیل سقفی نیاز به دو عدد راهبر می باشد که پل جرثقیل را در بالا نگه میدارد . و هر راهبر تشکیل شده از ۲ عدد چرخ فولادی و یک دستگاه الکتروموتور گیربکس که پل را به عقب و جلو حرکت می دهد .
کنسول یا زیر سری که در فاصله معینی از اسکلت و پایه های سوله ساخته و نصب می گردد و بر روی تیر حمال چهار پهلو یا ریل های مخصوص نصب می گردد و باعث می شود که چرخهای راهبر را در مسیر درست هدایت کند . بالابر و یا وینچ که کار اصلی و مهم آن بالا و پایین بردن اجسام سنگین که نیروی انسانی از جابجایی آن ناتوان است را انجام می دهد و هر بالابر و وینچ نیازمند به کالسکه ای هست تا بوسیله آن بر روی پل جرثقیل نصب شود و هر جرثقیل و وینچ نیازمند به یک خط برق رسانی جهت حرکت دادن می باشد .
انواع و هم خانواده جرثقیل سقفی :
جرثقیل سقفی تک پل رونشین
جرثقیل سقفی تک پل آویز
جرثقیل مونوریل
جرثقیل جفت پل
جرثقیل دروازه ای تک پل
جرثقیل دروازه ای جفت پل
جرثقیل بازویی
جرثقیل دیواری
جرثقیل نیم دروازه ای یا نیمه سقفی
که هر کدام از این موارد در جا ها و مکانهای خاص استفاده می شود و بستگی به فضای مورد نظر و شرایط اقتصادی و حجم بار دارد و همه این جرثقیل ها در خدمت ما می باشند تا بهترین عملکرد و استفاده را از آن بهره ببریم .
جرثقیل جفت پل – تک پل که امروزه با پیشرفت صنعت و علم بهترین استفاده ممکن را از صنعت و سازه بکار گرفته می شود . جرثقیل سقفی توجه به دنیای امروز که دنیای فناوری و صنعت و دنیای تبادل سریع محموله های سبک و سنگین هستیم .بی شک جرثقیل سقفی نقش تعیین کننده ای در جابجایی اجسام دارد .
و در کل نقش بسزایی در تولید و ساخت و نقل و انتقالات دارد .از دیر زمان هست که جرثقیل با صنعت درگیر بوده تا نیاز کارخانجات و کارگاههای صنعتی را در جهت سهولت انجام کار را رونق بخشید .
و با پیشرفت علم و صنعت ، جرثقیل سقفی هم از این قاعده مستثنی نبودهو از اواخر قرن ۱۸ میلادی جرثقیل های سقفی به عرصه صنعت ورود کرده
تابه امروز که جرثقیل های سقفی برقی پیشرفت نموده و تا امروز که با نصب درایو و تنوع سرعت در حمل جابجایی و به کمک تولید و ساخت آمده است .
از قابلیتهای جرثقیل سقفی جابجایی و حرکت بار را بصورت طولی و عرضی و ارتفاعی ( ایستایی ) را دارد و به صورت کلی جرثقیل سقفی جابجایی مواد و محموله های سنگین را در خط تولید و کارخانجات و انبارها را تسهیل نموده و همچنین ایمنی و سرعت عمل بالایی دارد و بهترین نوع جرثقیل سقفی این است که علاوه بر حمل و جابجایی مواد دارای ایمنی کاملی باشد که بهترین بهره برداری
را از آن نمود و نکات ایمنی و لازم ایمنی نصب شده بر روی جرثقیل مهم ترین اصل می باشد . که از آن جمله نصب قطع کن برقی مکانیکی در تمام جهات . و نصب استوپر در حرکت طولی و انتها و ابتدای مسیر و نصب استوپر در انتها و ابتدای مسیر حرکت عرضی .و نصب آژیر برای حرکت دادن جرثقیل و نصب نشانگر وزن جهت بلند کردن بار بر روی بالابر از نکات ایمنی جرثقیل سقفی می باشد . و وینچ و بالابر جرثقیل سقفی معمولا بصورت بالابر سیم بکسل و یا بالابر زنجیری می باشد .
و امروزه بنا به کارخانجات و تولیدی ها و کارگاه ها نسبت به بار و محموله اجسام قابل حمل و جابجایی و بنا به مقدار وزن قابل جابجایی از جرثقیل های مخصوص به همان مجموعه بهره جست و با توجه به محیط و اجسام قابل جابجایی جرثقیل سقفی به دو نوع کلی و ساخته می شود که عبارت است از :
جرثقیل سقفی تک پل
جرثقیل سقفی دو پل یا جفت پل
جرثقیل سقفی تک پل : که از ۲ عدد راهبر و یک عدد پل بصورت ساخت سازه نسبت به دهانه سوله و کارگاه تا دهانه نهایت ۲۰ متر استفاده می شود . و بعد از ساخت راهبر و پل که تا نهایت بار ۱۰ تن می باشد . می بایست که به تجهیز قطعات و لوازم مورد نیاز جهت راه اندازی این نوع سازه بر روی آن نصب گردد که از آن جمله ۴ عدد چرخ راهبر به همراه ۲ عدد الکتروموتور و یک عدد بالابر با تناژ مشخص ( طبق سفارش ) و خط برق رسانی و … مورد استفاده قرار می گیرد . و جرثقیل سقفی تک پل . در کارگاههایی که اجسام قابل جابجایی آنها زیر ۱۰ تن می باشد مورد استفاده قرار می گیرد . جرثقیل سقفی تک پل بصورت آویز یا به صورت وزنه مقابل استفاده می شود و در جرثقیل تک پل بالابر نصب شده می تواند هم سیم بکسلی باشد و هم زنجیری .
جرثقیل سقفی دو پل یا جفت پل :
جرثقیل سقفی دو پل با مشخصات ۲ عدد راهبر ( کلگی ) و ۲ عدد پل ، ساخته و مونتاژ می شود و دارای ۴ عدد چرخ و ۲ عدد الکتروموتور گیربکس برای راهبر و یک عدد بالابر همراه کالسکه که بر روی جفت پل سوار می شود و خط برق رسانی جهت راه اندازی و جرثقیل سقفی ۲ پل . معمولا در کارگاه ها و کارخانجاتی که اجسام قابل جابجایی آنها بیشتر از ۱۰ تن می باشد و یا دهانه سوله از ۲۰ متر بیشتر می باشد و یا سوله های که محدودیت ارتفاع دارند از جرثقیل های جفت پل جهت بهره جستن از فضایی بیشتر قابل استفاده می باشد . و نهایت استفاده از جرثقیل سقفی جفت پل تا ۴۰۰ تن یا کمتر یا بیشتر که معمولا در کارخانجات بزرگ و ذوب آهن و فولاد مورد استفاده قرار می گیرد . و در جرثقیل های جفت پل مخصوصا در کارخانجات نصب کابین اپراتور الزامی می باشد . و جهت سهولت در رفت آمد بر روی پل جرثقیل جهت تعمیرات راهبر و یا تعمیرات خط برق رسانی یک راهرو به طول دهانه پل ساخته و نصب می شود . و از مزایای جرثقیل جفت پل می توان استفاده بهینه از فضای سالن سوله
عنوان کرد و از جرثقیل سقفی جهت نصب و تعمیر سیستم روشنایی و یا سیستم گرمایشی که دسترسی را راحت تر می کند ، انجام می شود .
جرثقیل سقفی جفت پل در ۶ جهت قابل حرکت است که ۲ حرکت آن در جهت طولی رفت و برگشت و ۲ حرکت دیگر آن در جهت عرضی رفت و برگشتی هست و ۲ حرکت دیگر آن در جهت ایستایی بالا و پایین می باشد و با توجه به نوع جابجایی اجسام و محموله ها و دقت حساسیت بار نیاز به تنوع سرعت داریم که حین جابجایی محموله کمترین آسیب و ضربه ای به هیچ چیزی نرسد . و وینچ و یا بالابر بکار گرفته شده برای جرثقیل سقفی دو پل بالابر سیم بکسلی می باشد .
تعمیرات اساسی جرثقیل سقفی ( سقفی، جفت پل و تک پل )
تعمیرات اساسی جرثقیل سقفی ، انواع سازه های فلزی و پل و تیر حمال و راهبر و ریل .
تعمیر و رفع عیب پل جرثقیل سقفی و تقویت پل جرثقیل سقفی .
تعمیر تیر حمال و تقویت تیر حمال نصب شده بر روی سازه .
تعمیر ستون و پایه و تقویت ستون های نگهدارنده جرثقیل تیر حمال .
تعمیر و رفع عیب راهبر یا ( کلگی ) و تقویت راهبر .
تعمیر و اصلاح خط طولی جرثقیل و ریل و اصلاح خوردگی ریل و تعمیر اعوجاج و موجی بودن ریل .
تعمیر و اصلاح عیبهای چرخهای فولادی راهبر و رفع خوردگی و تعویض و تعمیر بلبرینگهای و واشر بندی درست چرخهای راهبر .
تعمیر الکتروموتورهای حرکت طولی و رفع گیر و ایراداتی که موجب عدم کارایی لازم می شود .
تعمیر چرخهای کالسکه و الکتروموتورهای حرکت عرضی و ترمز و رفع ایراد و عیب های موجود در حرکت عرضی .
تعمیر بالابر جرثقیل سقفی و تعمیر گیربکس و دنده های داخل
گیربکس و بلبرینگ ها و کاسه نمد و شفت و کوپلینگ و ترمز بالابر و تعمیر الکتروموتور بالابر جرثقیل .
تعمیر و اصلاح قطع کن های حرکت بالا و پایین تعمیر راهنمای سیم بکسل
و تعویض و اصلاح سیم بکسل بصورت نصب صحیح بر روی درام جرثقیل .
تعمیر خط برق رسانی جرثقیل که شامل اصلاح شین یا سی ریل یا کابل برق
سیم بکسل می شود و رفع عیب و تعمیر تابلو برق قدرت و فرمان تابلو و تعمیر و رفع عیب کلید فرمان جرثقیل سقفی .
تعمیر ریموت کنترل یا رادیو کنترل .
تعمیر درام و پوسته درام تعمیر کالسکه و نصب راهنمای سیم بکسل . سقفی – جفت پل – تک پل –
